لبهاي شيرين

بهترين زمان كاشت نهال گيلاس؛ از كاشت تا داشت و برداشت

پاسخ به اين سوال كه بهترين زمان كاشت نهال گيلاس چه وقتي است، شايد نيازمند بررسي‌هاي تخصصي باشد كه در اين مقاله به آن‌ها پرداخته‌ايم. شايد شما هم مانند بسياري از افراد طرفدار سرسخت گيلاس هستيد؛ اما به دليل آشنا نبودن با اصول پرورش آن در كاشت و برداشت اين ميوه، موفق نبوده‌ايد.

عوامل فراواني وجود دارد كه باعث شكست خوردن فرايند كاشت و برداشت نهال گيلاس مي‌شود؛ اما خبر خوب اين است كه كاشت و پرورش درخت گيلاس، اصول ساده اما بسيار كليدي‌اي دارد كه اگر به درستي رعايت شوند ديگر خبري از از بين رفتن يا ميوه ندادن درخت گيلاس نخواهد بود.

اگر كنجكاو هستيد تا بيشتر درباره‌ي اين نكات ساده اما كاربري كه توسط بسياري از افراد ناديده گرفته مي‌شوند بدانيد، با ما در ادامه همراه باشيد. ما در ادامه به بررسي گيلاس، اصلي‌ترين فوايد آن براي انسان، بهترين زمان كاشت نهال گيلاس، راهكارهاي مراقبت از درخت گيلاس و برداشت آن خواهيم پرداخت.

روش كاشت درخت گيلاس و شرايط نگهداري از درخت گيلاس

گيلاس يكي از خوشمزه ترين و محبوب ترين ميوه هاست. اين ميوه شيرين و آبدار، كوچك و در رنگ هايي از زرد تا سرخ مايل به سياه است. هسته گيلاس بسيار سفت و كوچك است كه دور آن را گوشت پوشانده است. فصل گيلاس اوايل تير و اواخر ارديبهشت است. ارتفاع درخت گيلاس بين 6 تا 9 متر است.

گيلاس از تيره گلسرخيان و بومي مناطق جنوب شرقي اروپا و آسياي غربي است. گيلاس احتمالا از منطقه‌اي بين درياي سياه و درياي خزر منشاء گرفته است. برخي از ارقام گيلاس خودناسازگار و دگر ناسازگار هستند و نياز به ارقام گرده دهنده دارند. براي اين منظور از از ارقام گرده دهنده به نسبت ? به ? و حتي نصف به نصف استفاده مي شود. گيلاس Prunus avium به خانواده Rosaceae تعلق دارد.

گيلاس نيز مانند درخت هلو و گوجه داراي شاخه‌هاي كاذب ميباشد كه هنگام هرس بايد حذف شوند. زيرا شاخه‌هاي كاذب يا شيفون فقط حاوي جوانه‌هاي زايشي بوده و در نوك شاخه جوانه رويشي دارند.

براي كاشت گيلاس، فضاي كافي را لحاظ كنيد. به طور كلي ? متر فضا بين درختان كوچك گيلاس بايد برقرار باشد. اگر اندازه درخت گيلاس شما نرمال است، بايد بين درختان دو برابر فاصله اعمال كنيد. براي كاشت درخت گيلاس، از خاك با مواد مغذي فراوان و كيفيت عالي استفاده كنيد. عمق گودال از اندازه توده ريشه درخت بيشتر نباشد.

بهترين زمان كاشت نهال گيلاس

انتخاب بهترين زمان كاشت نهال گيلاس، اولين قدم براي كاشت موفق آن است. به طور كلي، بسياري از افراد عقيده دارند پاييز بهترين زمان كاشت نهال گيلاس است؛ زيرا در اين صورت ريشه آن با گذر زمان، توسعه يافته و مقاومت آن در زمستان بالا خواهد بود.

در حقيقت انتخاب بهترين زمان كاشت نهال گيلاس به عواملي مانند نوع نهال، اندازه و سلامت ريشه آن، محيط زندگي، فصل، دماي هوا در روز كاشت، آبياري و … بستگي دارد.

با توجه به اينكه درختاني مانند آلو، گيلاس، آلبالو و … به شرايط كم‌آبي، خشكي و گرماي بيش از حد حساس هستند؛ كاشت اين درختان نبايد در فصل بهار انجام بگيرد. هنگامي كه نهالي كاشته مي‌شود، در ابتدا به دليل جا به جا شدن به آن شك وارد مي‌شود. اين نهال به زمان نياز دارد تا بتواند ريشه خود را قوي كند.

مناطق گرمسير

در مناطق گرم و معتدل، بهترين زمان كاشت نهال گيلاس فصل پاييز است؛ زيرا در پاييز گياهان به تازگي وارد مرحله‌ي خواب زمستاني شده‌اند. بدين ترتيب نهال گيلاس قبل از رسيدن سرماي زمستان به محيط جديد عادت كرده و ريشه‌هاي خود را محكم مي‌كند. اين الگو، مختص مناطق گرمسير است كه دماي پاييز و زمستان به طور تقريبي يكسان است و يخبندان‌هاي شديد ندارند.

مناطق سردسير

كلا بهترين زمان كاشت نهال در مناطق سردسير، اواخر زمستان يعني حدود سه هفته قبل از بيداري ظاهري گياهان از خواب زمستانه است. با توجه به اينكه در مكان‌هاي سردسير، زمستان‌ها با بارش برف، باران و يخبندان شديد همراه است، بهتر است شروع خواب زمستاني درخت را براي كاشت آن انتخاب نكنيد.

علت اين است كه در اين مناطق، يخبندان و بارش برف به راحتي مي‌تواند نهال تازه كاشته شده را از بين ببرد. انتهاي زمستان هنگامي كه سوز و سرماي بيش از حد سپري شده است، بهترين زمان براي كاشت درخت گيلاس است. در اين زمان درخت همچنان در خواب زمستاني بوده و از خطرات سرمازدگي در امان است.

آب و هوا درخت گيلاس :

گيلاس آب و هواي گرم و بدون بارندگي را در فصل رشد و اواخر فصل برداشت مي پسندد و به سرماي مناسب در دوره استراحت نياز دارد. نياز سرمايي گيلاس حدود 900 تا 1800 دماي زير 5 تا 7 درجه است. نور مستقيم خورشيد حداقل 6 تا 8  ساعت براي اين درختان ضروري است. در واقع نور آفتاب باعث شيرين شدن ميوه هاي گيلاس مي شود.

دماي مناسب براي كاشت درخت گيلاس :

تحمل سرماي درختان گيلاس در برابر سرماي زمستان حدود 25- درجه سانتيگراد است و براي اينكه نياز سرمايي اين گياه برطرف شود و بتواند به فعاليت گلدهي خود ادامه دهد مي بايست در حدود 500-1200 ساعت را در طي زمستان حتما در دماي زير 7 درجه بگذارند. به همين دليل كاشت اين گياه در مناطق گرمسيري و نيمه گرمسيري يا امكان پذير نيست و يا نتيجه خوبي در ميوه دهي نخواهد داشت. زيرا در چنين مكان هايي نياز سرمايي اين درختان برطرف نمي شود.

خاك مناسب كاشت نهال گيلاس

پس از آگاهي و انتخاب بهترين زمان كاشت نهال گيلاس وقت فراهم كردن خاك مناسب اين درخت است. اين درخت سطحي و كم‌عمق است؛ از اين رو به خاكي تا عمق يك و نيم متري نياز دارد.

همچنين خاك بستر كشت اين نهال بايد داراي خاصيت زهكشي و تخليه باشد تا در روزهاي باراني از غرق شدن ريشه‌هاي نهال گيلاس در آب، پوسيدگي، قارچ زدگي و فاسدشدن ريشه‌ها هم جلوگيري كند.

بهترين خاك براي كاش نهال گيلاس، خاك لومي و شني است؛ اما به طور كلي اين گياهان خاك‌هاي سبك و ماسه‌اي را ترجيح مي‌دهند.

نحوه‌ي آبياري پس از كاشت درخت گيلاس چگونه است:

آبياري درخت گيلاس؛ در هر مرحله از رشد، متفاوت است. اين تفاوت از نظر ميزان آب و همچنين دوره‌هاي آبياري درخت، مد نظر خواهد بود.

در سال اول زندگي و كاشت نهال‌ گيلاس، به طور متوسط هر دو هفته يكبار و در فصول گرم هر هفته يكبار به آبياري نياز دارند.

پس از آن در ساير مراحل رشد در فصول گرم سال نيز گياه هر ماه دو مرتبه بايد آبياري شود.

به طور كلي درخت گيلاس، از درختان مقاوم نسبت به كم آبي محسوب مي‌شود؛ با اين حال لازم است تا آبياري آن به صورت دوره‌اي انجام شود تا كيفيت محصول افت نكند.

فاصله‌ي كاشت درخت گيلاس چقدر است؟ نكات لازم براي كاشت گيلاس:

از آنجايي كه درختان گيلاس براي رشد به نوردهي مناسب و فضاي كافي احتياج دارند، ايجاد يك فاصله مناسب كه بتواند به اين نيازهاي گياه پاسخ دهد ضروري خواهد بود. براي درختان كوچك، كاشت درختان گيلاس در فاصله 4 متري قابل قبول خواهد بود. اما در مورد درختان بالغ احتمالا به فاصله‌اي بين 30 تا 40 فوت يعني معادل 9 تا 12 متر نياز خواهد بود تا درخت بتواند به خوبي از نور و هواي اطراف خود بهره مند شود.

قلمه زدن درخت گيلاس چگونه صورت مي‌پذيرد:

همان طور كه عنوان كرديم، قلمه زدن به عنوان يكي از روش‌هاي مهم در تكثير درختان گيلاس به شمار مي‌رود. در اين روش ابتدا بايد بستر مناسب خاك تهيه شود. پس از آن، انتخاب قلمه انجام مي‌شود. بهتر است قلمه از شاخه‌هاي جوان‌تر انتخاب گردد؛ اين نوع قلمه‌ها معمولا شانس بيشتري براي ريشه دهي دارند.

همچنين شرط سالم بودن قلمه از ديگر اصول انتخاب قلمه است. پس از ايجاد قلمه و Planting a cherry tree، بايد تا رسيدن ريشه‌ها به اندازه حدودا 4 سانتي متري منتظر ماند و سپس‌ آن‌ها را جا به جا كرد.

باغداري و مراقبت‌هاي لازم از آفات و بيماري‌هاي درختان گيلاس چگونه است؟

شايد بتوان مهمترين قسمت از پرورش درختان را مراقبت از‌ آن‌ها در برابر انواع بيماري و آفات دانست. عدم مراقبت از درخت مي‌تواند صدمات جبران ناپذيري را به آن وارد كند. در مورد كاشت درخت گيلاس، نيز اين آفات و بيماري‌ها همواره بايد مورد توجه قرار گيرد.

مهمترين آفات پس از كاشت درخت گيلاس، شته‌ها هستند كه مستقيما به ميوه حمله مي‌كنند و تا حد زيادي كيفيت محصول را تحت تاثير قرار مي‌دهند. كرم سر بزرگ نيز از ديگر آفات درخت گيلاس، است كه معمولا در زمان خشكسالي و كم آبي درختان به‌ آن‌ها حمله مي‌كند. بيماري‌هاي قارچي و باكتريايي نيز مي‌توانند دردسرهايي براي درختان گيلاس به وجود آورند. بنابراين سم پاشي به موقع و مراقبت‌هاي صحيح از درخت مي‌تواند آن را از گزند آفات و بيماري‌ها مصون كند.

انتخاب نهال مناسب

پيش از اطلاع از اصول و بهترين زمان كاشت نهال گيلاس، بايد نهال مناسب را فراهم كنيم. پرورش گيلاس از طريق نهال‌ها يكي از به‌صرفه‌ترين روش‌هاي بهره‌برداري از اين گياه است. اولين نكته‌اي كه بايد به آن دقت كنيد، نوع نهال است. گيلاس‌ها بسته به نوع آن‌ها در برابر شرايط متنوع محيطي مقاومت مختلفي از خود نشان مي‌دهند.

بيش از هزار نوع گيلاس وجود دارد، اما فقط تعداد معدودي از انواع گيلاس را مي‌توان با موفقيت در باغ خود كشت كرد. هنگام تصميم‌گيري در مورد نوع درخت گيلاس براي كاشت در خانه، بايد چند نكته را به خاطر بسپاريد. گيلاس شيرين و گيلاس ترش (آلبالو) محبوب‌ترين نوع گيلاس براي كاشت هستند.

گيلاس ترش يا همان آلبالو در برابر آسيب‌هاي محيطي مقاوم‌تر بوده و كم‌تر دچار بيماري مي‌شود. گيلاس شيرين به دليل طعم دلپذير باعث جذب آفات مختلف مي‌شود؛ از اين رو نيازمند نگهداري، دقت، هرس و سم‌پاشي بيشتري است.

اگر قصد كاشت نهال گيلاس داريد بايد از يك درخت آلبالو گرده دهنده در باغ، براي گرده‌افشاني و بارور كردن گله‌اي درختان گيلاس استفاده شود. در نتيجه به ازاي هر ? درخت گيلاس، بهتر است يك درخت آلبالو در باغ كاشته شود يا از انواع مختلف گيلاس در يك باغ و در كنار هم استفاده شود.

براي محافظت گيلاس از پرنده چند روش وجود دارد :

در صورت امكان دور درخت حصار بكشيد يا بر روي آن توري بگذاريد. ضمن اينكه ضخامت و قطر سوراخ هاي توري نيز بايد مورد توجه قرار گيرد.

مگس ميوه گيلاس نيز يكي از آفت هاي شناخته شده براي گيلاس است. براي نابودي آن مي توانيد از آفت كش ها استفاده كنيد. اين مگس باعث ايجاد كرم و نابودي گيلاس مي شود.براي مراقبت درخت از پرندگان و آفات از راه هاي ارگانيك كمك بگيريد. سوسك ژاپني نيز از آفت هاي شناخته شده براي گيلاس است.